26/01/2017 08:00:00 AM
Nhóm Sáng kiến Việt Nam: Kết nối chuyên gia trong và ngoài nước cùng xây dựng đất nước

LTS: Nhân dịp về dự Hội nghị bàn tròn “Thủ tướng với Mạng lưới Chuyên gia toàn cầu về Phát triển Việt Nam” do Bộ Ngoại giao phối hợp với Nhóm Sáng kiến Việt Nam tổ chức tại Hà Nội tháng 12 vừa qua, PGS. TS Trần Ngọc Anh- Giám đốc Nhóm Sáng kiến Việt Nam đã có buổi trao đổi với phóng viên Tạp chí Quê Hương về những vấn đề liên quan đến hoạt động nghiên cứu, tư vấn hoạch định chính sách của Nhóm cho sự phát triển kinh tế, giáo dục đất nước trong thời gian qua.

 PGS.TS Trần Ngọc Anh phát biểu tại Hội nghị Bàn tròn “Thủ tướng với Mạng lưới Chuyên gia toàn cầu về Phát triển Việt Nam”

PV: Xin chào PGS. TS Trần Ngọc Anh! Xin anh có thể giới thiệu với độc giả của Quê Hương về Nhóm Sáng kiến Việt Nam và những hoạt động của Nhóm trong thời gian qua?

PGS. TS Trần Ngọc Anh: Nhóm Sáng kiến Việt Nam được thành lập từ năm 2010. Đây là tổ chức mạng lưới trí thức người Việt gồm các chuyên gia trong nước và ngoài nước trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, những vấn đề về chính sách. Ban đầu Nhóm chỉ có vài người nhưng hiện nay đã mở rộng với sự tham gia của hơn 50 thành viên. Thành viên tham gia Nhóm chủ yếu là các giáo sư, chuyên gia ở các trường đại học, viện nghiên cứu quốc tế, tập đoàn trên toàn cầu, đặc biệt là những người làm về lĩnh vực chính sách phát triển.

Hoạt động định kỳ của Nhóm là thực hiện các hội thảo, nghiên cứu theo đặt hàng và yêu cầu trong nước. Các thành viên của Nhóm hầu hết là những người trẻ tuổi (thế hệ 7X, 8X), từng du học ở nước ngoài, có thời gian làm việc hoặc cộng tác tại Việt Nam từ 10 đến 15 năm. Tôi vẫn khoe với mọi người là chúng tôi thuộc “thế hệ của Ngô Bảo Châu”, mỗi người có sự thành công ở một lĩnh vực riêng.

Thời gian tới đây, Nhóm của chúng tôi sẽ vẫn tiếp tục tổ chức hội thảo, nghiên cứu liên quan đến những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với Việt Nam, đồng thời sẽ tổ chức mời các nhà khoa học, doanh nhân thành đạt ở những tập đoàn nổi tiếng trên thế giới sang Việt Nam trao đổi kinh nghiệm…

PV: Năm 2016, nền kinh tế đất nước bên cạnh những thành tựu nổi bật vẫn còn nhiều thách thức đặt ra phía trước như vấn đề nợ công, môi trường, tăng trưởng thiếu bền vững… Anh có thể giúp nhận diện những thách thức chính và theo anh, những giải pháp căn bản nào có thể giúp chúng ta vượt qua những thách thức đó để tiếp tục đưa nền kinh tế phát triển?

PGS. TS Trần Ngọc Anh: Sáng kiến Việt Nam không phải là nhóm nghiên cứu hải ngoại, cũng không phải nhóm nghiên cứu ở trong nước, mà là sự kết hợp những người có chuyên môn sâu ở cả trong và ngoài nước làm việc với nhau. Vừa rồi, Nhóm của chúng tôi có thực hiện nghiên cứu về các rào cản chính của nền kinh tế hiện nay và phát hiện ra 3 rào cản chính cấp bách đối với Việt Nam. Thứ nhất là hiệu quả của bộ máy hành chính. Thứ hai là việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thứ ba là vấn đề tiếp cận đất đai của doanh nghiệp. Nếu Nhà nước, Chính phủ có thể giải quyết được những điểm nghẽn này thì nền kinh tế sẽ tăng trưởng mạnh mẽ hơn.

Ngoài ra, còn có những cản trở trung hạn như vấn đề thực thi hợp đồng, chính sách về lao động, những rủi ro về kinh tế vĩ mô... Nếu không xử lí ổn thỏa vấn đề nợ công sẽ dẫn đến những bất ổn vĩ mô trung hạn. Còn dài hạn là vấn đề con người, vấn đề nguồn nhân lực. Hiện giờ thì có thể chưa ngặt nghèo lắm, nhưng khoảng 5-7 năm nữa thì sẽ không ổn. Rồi vấn đề về hạ tầng, tạm thời chúng ta đầu tư rất lớn thì tạm ổn, nhưng nếu không có chiến lược lâu dài thì sẽ khó khăn trong thời gian tới.

Về giải pháp, trước hết là phải xem cái gốc của mọi vấn đề để xem yếu tố nào thực sự tác động lớn đến tăng trưởng kinh tế. Đó chính là hiệu quả hoạt động của chính quyền. Theo tính toán sơ bộ của chúng tôi, nếu hiệu quả của bộ máy hành chính chỉ cần tăng lên 10% thì GDP của Việt Nam sẽ tăng được 3,6%, đây là một con số khá lớn. Do đó, Chính phủ muốn tăng trưởng GDP thì phải cải cách ở chính điểm này. Nếu như căn bệnh là tính kém hiệu quả của hệ thống hành chính, thì nguyên nhân sâu xa của căn bệnh này chính là tính chịu trách nhiệm của từng cán bộ công chức, người phục vụ dân và doanh nghiệp còn kém. Nguyên nhân chính là chúng ta không có hệ thống đánh giá tin cậy. Làm ở một cơ quan phục vụ dân mà chất lượng phục vụ dân không biết được đo như thế nào. Chỉ số hài lòng là một phần, cơ bản là phải có thước đo. Do vậy, phải đưa ra các thước đo để đo được chất lượng làm việc của từng đơn vị phục vụ người dân và doanh nghiệp, từ đó mới tăng trách nhiệm giải trình của các cơ quan đó lên. Những nghiên cứu của chúng tôi có đưa ra những biện pháp rất cụ thể về cách đo như thế nào.

 PGS.TS Trần Ngọc Anh

PV: Việc phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập của đất nước, được Đảng và Nhà nước Việt Nam xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian này. Theo anh, để đáp ứng điều này thì việc đào tạo nguồn nhân lực cần có sự thay đổi như thế nào?

PGS. TS Trần Ngọc Anh: Mới đây, tôi có vinh dự được gặp Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cùng với anh Ngô Bảo Châu. Chúng tôi đã bàn đến hai vấn đề quan trọng. Thứ nhất là vấn đề Thủ tướng rất quan tâm và Bộ trưởng “đặt hàng” cho Nhóm Đối thoại Giáo dục chúng tôi, đó là việc tập hợp trí tuệ của người Việt ở trong và ngoài nước xây dựng chiến lược tổng thể cho ngành giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học. Anh Châu cũng đã nhận lời với Bộ trưởng là anh cùng phối hợp với chúng tôi tập hợp các anh em lại cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo giúp sức xây dựng điều đó. Đó là việc rất quan trọng.

Thứ hai, hiện nay tỉ lệ sinh viên ra trường không tìm được việc làm rất cao, cho thấy chất lượng đào tạo của các trường chúng ta có vấn đề. Nhóm chúng tôi và anh Châu có đề xuất với Bộ trưởng sáng kiến và Bộ trưởng rất nhất trí là hàng năm sẽ thống kê và công bố tỉ lệ sinh viên ra trường có việc làm của từng trường, từng khoa. Nếu điều này được công bố minh bạch, trường nào làm tốt thì họ sẽ tự hào và ra sức phát huy, trường nào làm kém thì buộc phải cố gắng. Từ đó, tạo ra một động lực mới cho những người lãnh đạo phải cải thiện những chỉ số này. Đây là chỉ số quan trọng nhất của một trường đại học. Như vậy, nguồn lực của xã hội sẽ được phân bổ tốt hơn. Đây không phải là việc dễ làm và là việc rất quan trọng trong sự phát triển của xã hội. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã nhất trí với chúng tôi về vấn đề này, do đó trong thời gian tới chúng tôi sẽ khảo sát và cung cấp thông tin về vấn đề này.

PV: Như anh vừa trao đổi, hiệu quả của bộ máy hành chính là một điểm nghẽn, trong đó rào cản lớn nhất là thủ tục hành chính quá rườm rà, tạo kẽ hở cho một bộ phận cán bộ công quyền nhũng nhiễu, gây cản trở đến sự phát triển của doanh nghiệp, người dân, làm cho nền kinh tế khó có thể cất cánh được. Vậy theo anh, chúng ta phải tháo gỡ vấn đề này như thế nào?

PGS. TS Trần Ngọc Anh: Chúng ta cần sử dụng thông tin để nâng cao trách nhiệm giải trình. Có nghĩa là, trong thủ tục hành chính, khi người dân đến làm thủ tục, họ phải có quyền đánh giá lại dịch vụ, thủ tục đó, về độ hài lòng chung, về thời gian, chi phí không chính thức, thái độ, sự hiểu biết, sự giải thích cặn kẽ… mà họ nhận được trong dịch vụ đó. Chúng ta phải công bố điều này thường xuyên, đánh giá định kỳ để người phục vụ nhân dân phải chịu trách nhiệm trước những việc đó. Như vậy, Chính phủ phải có hệ thống thu nhận sự phản hồi của dân và doanh nghiệp để đánh giá và nâng cao chất lượng phục vụ của bộ máy hành chính các cấp.

PV: Vậy những đóng góp của Sáng kiến Việt Nam trong thời gian qua đã được cơ quan trong nước lắng nghe như thế nào?

PGS. TS Trần Ngọc Anh: Chúng tôi đã bắt đầu gửi những góp ý cho Quốc hội và các cơ quan trong nước từ cách đây nhiều năm. Thật không dễ để đong đếm được, nhưng hầu hết những ý kiến phân tích mà Nhóm chúng tôi gửi về đều được lắng nghe và có một số được ứng dụng vào trong các chính sách, trong quá trình làm luật.

Ngoài việc các cơ quan trong nước có thể tiếp thu những ý kiến, đề xuất của chúng tôi, thì chúng tôi cũng có cơ hội được trao đổi thông tin về tình hình trong nước, còn trong nước qua trao đổi thì cũng biết thêm về tình hình mới và những phát triển về khoa học của thế giới... Từ đó thì những nghiên cứu, đề xuất của chúng tôi sẽ thiết thực và hiệu quả hơn; ngược lại thì các cơ quan trong nước cũng có thêm thông tin trong quá trình hoạch định chính sách phát triển.

PV: Xin trân trọng cảm ơn anh!

PGS. TS Trần Ngọc Anh sinh ngày 14/10/1973, hiện là giảng viên tại Đại học Indiana (Hoa Kỳ), thỉnh giảng tại Đại học Havard (Hoa Kỳ) và là Giám đốc Nhóm Sáng kiến Việt Nam. Cùng với Giáo sư Ngô Bảo Châu và một số trí thức NVNONN, anh cũng là đồng sáng lập Nhóm Đối thoại Giáo dục được hình thành từ năm 2013.

PGS. TS Trần Ngọc Anh tốt nghiệp Học viện Kinh tế Plekhanov (Liên bang Nga), thạc sĩ ngành Kinh tế tại Đại học New South Wales (Australia), tiến sĩ ngành Chính sách công Đại học Havard (Hoa Kỳ). Anh từng làm việc tại Hãng Hàng không Quốc gia (Vietnam Airlines), Ban Nghiên cứu của Thủ tướng và Văn phòng Chính phủ. Anh giảng dạy các môn về phát triển quốc tế, tài chính và thương mại quốc tế; có nhiều bài báo đăng trên các Tạp chí American Political Science Review, Journal of Public Economics và Journal of Financial Economics. Anh cũng được nhận giải thưởng Asia – Pacific Academic Fellowship của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc.

Thanh Thảo (thực hiện)

 Ý kiến của bạn |   Gửi tin qua E-mail |   Bản để in
Tin liên quan
Các tin khác

Video

Dấu ấn Việt Nam: Bác Hồ và sự trong sáng của tiếng Việt | VTV4
Họa sĩ Mai Trung Thứ với những thước phim về Ngày lễ Độc lập và Bác Hồ tại Pháp năm 1946
Kiều bào dự Lễ Kỷ niệm 70 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9
Du học xong nên về nước hay ở lại? (Kỳ 1)
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Vũ Hồng Nam gặp gỡ kiều bào tại Nouvelle Calédonie
Doanh nhân Việt kiều châu Âu chờ đón cơ hội của hội nhập kinh tế
Đoàn kiều bào dự Lễ Kỷ niệm 2/9 dâng hương Đền Trần, Chùa Phổ Minh tỉnh Nam Định
Xuân Quê hương 2024: Đặc sắc chương trình nghệ thuật “Thành phố Hồ Chí Minh – Viết tiếp thiên anh hùng ca ngời sáng”
Thông báo số 2 về Chương trình Xuân Quê hương 2024
Kiều bào - Nguồn lực quan trọng trong đầu tư xanh
Lan toả thương hiệu du lịch xanh, bền vững ở quê hương
Hội nghị “Phát huy nguồn lực kiều bào, kết nối địa phương và doanh nghiệp” sẽ diễn ra tại Hải Phòng
Công tác người Việt Nam ở nước ngoài: Kết luận 12 đã thực sự đi vào đời sống
Thắng cảnh bạn thích nhất?
Vịnh Hạ Long
Phong Nha - kẻ Bàng
Cát Bà
Đảo Phú Quốc
Fanxipang