Cứ tới tháng Năm, vườn nhà nội mít lại trĩu quả, trái lớn trái bé chen chúc nhau trên cành cây như đàn lợn con sà vào bầu sữa mẹ. Má vỗ vỗ mấy cái tìm quả mít vừa ươm. Chị em tôi ngó nghiêng nhìn theo rồi reo hò khi má chọn được quả ưng ý. Mít nhà nội chỉ toàn mít mật chứ không phải mít Thái như bây giờ bày bán ở chợ, thế nhưng vị ngon ngọt không thứ mít nào sánh được.
Quả mít được chọn, má đem vào đặt dưới vòi nước, vừa xối vừa gọt đi lớp vỏ sần sùi, nhựa trắng chảy ra như dòng sữa mẹ. Má bảo làm thế mủ mít sẽ không dính dao, tí cắt ra cũng bớt phần dính tay khi tách múi.
Tay thoăn thoắt đưa dao, chưa đầy năm phút quả mít đã phơi làn da trắng phau mời gọi chiếc bụng đói của lũ trẻ. Cắt thêm tàu lá chuối đặt dưới sàn để xẻ mít rồi hái dăm ba lá mít to lau đi mớ mủ còn sót lại.
Từng hàng vàng ươm hiện ra khiến mấy đứa nhỏ cứ thậm thụt muốn ăn. Má tỉ mẩn lấy mấy múi còn nguyên vẹn để riêng, còn phần bị cắt xén má cho vào rổ để mấy chị em bê ra ngoài chia nhau ăn trước.
Món mít hông rất công phu, đòi hỏi người làm phải chịu khó. Nhất là khi tách hạt, mít vừa chín tới rất giòn, vì thế để giữ cho múi mít còn nguyên phải nhẹ tay, khéo léo. Sau khi tách xong, má tách lớp lụa ngoài của hạt rồi rửa sạch, hấp chín, hạt chín thơm bùi, nức lòng người mỗi khi hoài nhớ.
Nhưng có lẽ món ăn ngon còn cần thêm gia vị. Hạt mít hấp chín bóc vỏ xong được má cho vào chiếc cối đá giằm nhuyễn. Phi thơm nén với dầu phụng, cho hạt mít giằm nhuyễn vào xào, rắc thêm ít tiêu xay Tiên Phước là nhân mít hông đã lừng lựng khắp gian bếp. Rồi má bê mẹt mít múi vàng ươm cho nhân vào và xếp đều trên khay.
Khi các khâu chuẩn bị xong xuôi, má cho mít lên bếp hấp. Chưa đầy mươi phút, mít đã chín đều. Khói tỏa nghi ngút kéo theo vị ngọt bùi khiến ai cũng muốn thử. Cho mít ra đĩa, thêm ít đậu phụng rang cùng dừa bào là có thể dùng. Đã nhiều lần tôi mang theo món quà quê má làm ra Huế để mời bạn học, ai cũng tấm tắc bởi vị rất riêng của món mít hông má làm.
Thế đó, ăn mỗi món má làm, hít hà hương vị thân quen má nấu trong những tháng ngày chưa khăn gói đi học xa, là hành trang cân bằng trong cuộc sống sau này. Để rồi thỉnh thoảng bắt gặp món ăn xưa cũ, nhớ má, nhớ gian bếp giản dị mà chứa đựng bao hương vị khó lòng thay thế.
Má dành cả một đời lam lũ cho những bữa cơm nhà. Má dành trọn tình thương cho những món ngon khi con thèm muốn. Chúng tôi ngày ấy nào biết cá viên hay gà rán và món ngon nhất đến bây giờ vẫn là món má nấu. Hương vị tảo tần cứ theo tôi suốt quãng đường nơi phố thị…
Ái Nhi/ Báo Quảng Nam