07/04/2023 03:04:00 PM
Lễ cấp sắc 7 đèn của người Dao Lù Gang ở Lạng Sơn

Đối với những người đàn ông dân tộc Dao Lù Gang, tỉnh Lạng Sơn nếu chưa trải qua Lễ cấp sắc thì dù có trưởng thành về mặt sinh học, lấy vợ, sinh con, già và chết đi thì người đàn ông Dao vẫn chưa được coi là người trưởng thành và sẽ không được tham dự vào các công việc hệ trọng của cộng đồng. Chính vì vậy, Lễ cấp sắc là một nghi lễ quan trọng và được lưu truyền qua các đời của đồng bào dân tộc Dao nói chung và cộng đồng dân tộc Dao Lù Gang ở tỉnh Lạng Sơn nói riêng.

 Công tác chuẩn bị các tài liệu, lễ vật và trang phục chuẩn bị cho các nghi lễ.

Hàng năm, Lễ cấp sắc thường được tổ chức vào tháng 11, tháng 12 hoặc tháng Giêng theo lịch âm. Người Dao Lù Gang có thể cấp sắc theo một đợt tối đa 13 người, nếu ít hơn thì phải theo số lẻ (3,5,7…). Theo hướng dẫn của cán bộ văn hoá xã, chúng tôi có mặt ở Thôn An Bình, xã Tân Thành, Huyện Bắc Sơn, Tỉnh Lạng Sơn để tận mắt chiêm ngưỡng các công đoạn của Lễ cấp sắc 7 đèn của người Dao Lù Gang.

Lễ cấp sắc của người Dao Lù Gang có nhiều thang bậc, bậc đầu tiên là cấp 3 đèn và 36 binh mã, bậc thứ 2 là cấp 7 đèn và 72 binh mã (tùy điều kiện gia chủ có thể làm lễ gộp cấp 3 đèn và 7 đèn), bậc cuối cùng là 12 đèn và 120 binh mã. Thời gian lễ thường kéo dài từ 1 đến 5 ngày, gồm lễ trình diện, gia chủ mổ lợn, gà để cúng tổ tiên.

Để thực hiện được một Lễ cấp sắc 7 đèn, gia chủ phải mời 7 thầy cúng, trong đó thầy cả và thầy hai đóng vai trò quan trọng nhất. Người thụ lễ lựa chọn rất kỹ lưỡng về năng lực, phẩm chất đạo đức, nhà tổ của thầy cúng cũng như việc họ tin tưởng vào ai nhất để làm thầy. Khi đi mời thầy cả và thầy hai, người thụ lễ mang theo một ít muối được gói trong lá dong và một sợi chỉ đỏ (dành cho thầy cả) và sợi chỉ xanh hoặc trắng (dành cho thầy hai). Khi các thầy cúng đã nhận gói muối và sợi chỉ thì cũng có nghĩa là họ nhận lời thực hiện nghi lễ. Sau đó, cho dù gia đình có bất kỳ chuyện gì xảy ra (kể cả việc người thân qua đời) họ vẫn không bỏ nhiệm vụ.

 

Đối với 5 thầy cúng còn lại, người thụ lễ không cần phải mang theo muối mà chỉ đi mời. Nếu gia đình các thầy có tang hoặc chuyện không may thì người thụ lễ có thể mời thầy khác thay thế. Khi đến, người thụ lễ rót rượu mời các thầy cúng, việc nhận chén rượu cũng đồng nghĩa với việc nhận thực hiện nghi lễ.

Một buổi lễ cần phải chuẩn bị lợn, gà, xôi nếp để cúng bái tổ tiên và theo các vị thần của Bàn Vương… Có những gia đình phải chuẩn bị trước hàng năm trời.

Trước khi làm lễ cúng, các thầy cúng phải tẩy uế nhà cửa của người được cấp sắc, sau đó đánh một hồi trống mời tổ tiên về dự. Thầy cúng làm lễ khai đàn nhằm báo cáo với tổ tiên biết lý do của buổi lễ.

Lễ cấp sắc cũng phải được tuân thủ từ trên xuống theo thứ tự huyết thống. Người đàn ông có vợ thường được chọn để cấp sắc trước. Phong tục này phải được thực hiện ở nhà trưởng họ. Nguyên tắc đối với người phụ nữ Dao Lù Gang có chồng được làm lễ cấp sắc là không được quan hệ vợ chồng trong thời gian một tháng, trong suốt buổi lễ không giao tiếp và không đứng gần đàn ông.

Những người thanh niên xin được cấp sắc phải mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình. Họ phải đặc biệt lưu ý phần mũ đội trên đầu, vì theo quan niệm nghi lễ đó là nơi thần linh trú ngụ trong mỗi người được cấp sắc.

Trong Lễ cấp sắc này có rất nhiều nghi lễ diễn ra ở trong nhà và ở bên ngoài. Trong nhà sẽ diễn ra lễ truyền phép thông qua những nghi lễ trong sách Nôm Dao và thông qua các đạo cụ hành lễ như gậy, chiếu, dấu ấn, bọc gạo, nến…

 
Lễ cấp sắc của người Dao Lù Gang mang tính truyền thống dân tộc rất cao, thể hiện ở các điều giáo huấn ghi trong sắc cấp, ngoài tính công phu, hoành tráng của nghi lễ, Lễ cấp sắc mang một ý nghĩ lớn như một tấm thẻ vào đời cho người trưởng thành với đầy đủ trách nhiệm và quyền lợi của người công dân, quan trọng nhất là người thụ lễ bước ra ngoài đời tuyệt đối không được làm điều xấu, điều ác. Sâu xa trong truyền thống cấp sắc của người Dao Lù Gang chính là giáo dục con người ghi nhớ cội nguồn của tổ tiên, dân tộc.

 
Ngoài một không gian làm lễ nghiêm trang, đầy thủ tục, người thầy và những người phụ lễ đều phải ăn mặc trang phục mới, đầy đủ các vai theo cấp bậc quan binh. Xuyên suốt trong quá trình hành lễ là những nghi lễ mang tính tôn giáo tín ngưỡng. Người hành lễ nắm chắc các bước tiến hành thủ tục và biểu diễn cho người xem hiểu được thủ tục cấp sắc của dân tộc mình.

Lễ cấp sắc chứa đựng nhiều giá trị sâu sắc, có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống của người Dao nói chung và người Dao Lù Gang nói riêng. Trong xu thế hội nhập hiện nay, nghi lễ cấp sắc đã có một số biến đổi nhưng nội dung chính và ý nghĩa của nó thì vẫn được bảo lưu, tạo nên nét đặc trưng trong văn hóa Dao ở Bắc Sơn, Lạng Sơn./.

 Thực hiện: Công Đạt/ Báo ảnh Việt Nam

 Ý kiến của bạn |   Gửi tin qua E-mail |   Bản để in
Tin liên quan
Các tin khác

Video

Dấu ấn Việt Nam: Bác Hồ và sự trong sáng của tiếng Việt | VTV4
Sử thi Tây Nguyên – Kho tàng văn hóa tinh thần vô giá
Nhãn lồng Hưng Yên
Nghi lễ và trò chơi kéo co truyền thống
Bánh Cáy làng Nguyễn - đặc sản quê lúa Thái Bình
Cổng làng nơi lưu giữ hồn quê
Nghệ thuật Dù kê của người Khmer Nam bộ
Về thăm làng nghề lụa Tân Châu
Gốm Phù Lãng - Vẻ đẹp mang tên “hồn quê”
Lễ hội Ok Om Bok - sức mạnh kì diệu của Thần Mặt trăng
Muối Cồn Cù chắt chiu từ vị mặn của biển
Lễ hội Nghinh Ông đình Thần Thắng Tam - Nét đặc sắc trong văn hóa ngư dân biển
Độc đáo thuyền thúng Phú Mỹ
Thắng cảnh bạn thích nhất?
Vịnh Hạ Long
Phong Nha - kẻ Bàng
Cát Bà
Đảo Phú Quốc
Fanxipang