Doanh nghiệp NVNONN - tiềm năng góp phần phát triển TP Hồ Chí Minh

Tiềm năng của doanh nghiệp NVNONN

Với kinh nghiệm, kiến thức, tài chính và hơn hết là tình cảm, trách nhiệm với quê hương, các doanh nhân VNONN luôn mong muốn được hỗ trợ đóng góp cho sự phát triển của đất nước nói chung và TP Hồ Chí Minh nói riêng. Doanh nghiệp NVNONN là tiềm năng to lớn góp phần giúp TP Hồ Chí Minh đạt được các mục tiêu trước mắt và lâu dài.

Các doanh nhân, doanh nghiệp kiều bào đóng vai trò sứ giả làm cầu nối phát huy mối quan hệ giữa hai nước trong kinh tế, ngoại giao và văn hóa. Từ kinh nghiệm, thực tế nước sở tại, các doanh nghiệp NVNONN, nhất là các doanh nhân trí thức kiều bào sẽ góp phần tư vấn, góp ý thiết thực nhất cho Thành phố trong xây dựng chính sách, điều hành, quản lý, cho các dự án cụ thể.

Là người Việt Nam sống ở nước ngoài, các doanh nhân kiều bào có thuận lợi hiểu được văn hóa, luật pháp, chính sách của nước sở tại, có sự am hiểu sâu về thị trường, tiềm năng cung cầu của đất nước đó, đồng thời lại hiểu được tiềm năng của Việt Nam. Họ biết được những hàng hóa nào của Việt Nam có thể bán sang nước ngoài và những công nghệ nào của nước ngoài có thể đưa vào Việt Nam để đầu tư, sản xuất hàng hóa. Bởi vậy, các doanh nghiệp NVNONN có thể kết hợp với các doanh nghiệp trong nước cùng đầu tư, chuyển giao công nghệ để tạo ra các sản phẩm thương hiệu Việt Nam, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu và tiêu thụ nội địa và nước ngoài.

Nhiều doanh nghiệp kiều bào có chỗ đứng vững chắc ở nước ngoài. Đến nay, tại hầu hết các địa bàn đều có Hội Doanh nghiệp của người Việt. Ở nhiều nước, cộng đồng người Việt đã góp phần quan trọng đưa hàng Việt Nam thâm nhập thị trường, hình thành mạng lưới phân phối với nhiều trung tâm thương mại, nhiều tổ chức hoặc hội doanh nghiệp theo ngành, nghề. Nhiều Hội doanh nhân người Việt đã liên kết, tổ chức tốt các hoạt động, hình thành các tập đoàn kinh tế mạnh, đóng góp và uy tín ở nước sở tại, tạo vị thế cho cộng đồng người Việt, do vậy tập hợp được cộng đồng, góp phần làm cầu nối xúc tiến đầu tư, thương mại giữa các nước. Sự có mặt rộng khắp trên thế giới của mạng lưới doanh nghiệp NVNONN sẽ là kênh thông tin hữu hiệu cho các doanh nghiệp Việt Nam kết nối với thế giới, là cầu nối đưa hàng hóa Việt Nam thâm nhập thị trường toàn cầu. 

Với chỗ đứng khá vững chắc và có hệ thống marketing và phân phối như vậy, nhiều sản phẩm của Việt Nam đã được phân phối ở nhiều nước như hàng may mặc, giày dép, thực phẩm, vật liệu xây dựng… Đây là lợi thế quan trọng nhất của doanh nghiệp Việt kiều, song hiện tại, vẫn còn nhiều hạn chế để phát huy và khai thác hiệu quả hệ thống marketing và phân phối này. Việc kết hợp chặt chẽ doanh nghiệp hai phía trong xuất nhập khẩu (XNK) một mặt sẽ giúp nâng cao chuỗi giá trị, hiệu quả cho hàng Việt Nam, mặt khác cũng tạo thêm công ăn việc làm, vị thế cho các doanh nghiệp NVNONN.

Doanh nghiệp NVNONN có thể hợp tác với TPHCM như thế nào?

Tiềm năng của doanh nghiệp NVNONN là rất lớn, nếu được khai thác tốt, đây sẽ là một nguồn lực đáng kể đóng góp vào sự phát triển của TP Hồ Chí Minh. Ở đây, tác giả xin đề cập hướng hợp tác tập trung trong lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu hàng Việt Nam ra nước ngoài thông qua vai trò của doanh nghiệp Việt kiều. Để đạt được hiệu quả, xin có một số kiến nghị:

Thứ nhất, xây dựng trụ cầu hàng xuất khẩu Việt Nam ở nước ngoài.

Trong những năm qua, thành phố và nhiều địa phương đã quá tập trung thu hút đầu tư của kiều bào về nước. Tuy nhiên, để phát huy vai trò cầu nối của doanh nghiệp NVNONN, một vấn đề cần quan tâm là giúp các doanh nghiệp hai phía xây dựng các trụ cầu ở nước ngoài phục vụ xuất khẩu. Với mức kiều hối hàng năm về thành phố khoảng 5-6 tỷ USD, khi có sự hỗ trợ của thành phố, các doanh nghiệp thành phố tiên phong đầu tư ra nước ngoài (như khoảng 1 tỷ USD mỗi năm, cùng với tiềm lực của doanh nghiệp kiều bào ở nước ngoài), chắc chắn sẽ tạo ra tăng trưởng mạnh mẽ cho xuất khẩu của Việt Nam, tạo cơ hội cho hàng nghìn doanh nhân Việt Nam có visa, điều kiện kinh doanh trong xuất khẩu.

Những lĩnh vực chính có thể cùng hợp tác đầu tư cụ thể như: Kết hợp cải tạo, nâng cấp các trung tâm thương mại đang có của doanh nghiệp NVNONN hay hợp tác xây dựng các trung tâm thương mại bán buôn, XNK, trung tâm logistic, kho bãi, văn phòng đại diện XNK mang thương hiệu của thành phố; Tạo cơ chế hợp tác, nhất là pháp lý cho các doanh nghiệp NVNONN trở thành đại diện, đại lý hàng xuất khẩu Việt Nam; Giúp doanh nghiệp Việt kiều thành lập các trung tâm hỗ trợ XNK ở các khu vực, các nước trọng tâm (ví dụ như đề án Trung tâm hỗ trợ XNK Việt Nam – EU của các doanh nhân Ba Lan đã báo cáo Bộ công thương); Thành lập trung tâm dữ liệu XNK, hệ thống quảng bá, bán buôn, XNK trực tuyến, giúp tổ chức các hội chợ chung, văn phòng đại diện ở nước ngoài chung cho các doanh nghiệp trong nước.

Thứ hai, hỗ trợ thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ cho sản xuất, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp.

Hiện nay, tuy hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu ngày càng tăng, song chủ yếu vẫn từ các doanh nghiệp FDI hay xuất khẩu thô; thiếu các sản phẩm thương hiệu Việt, nhất là các sản phẩm nông nghiệp, thủy hải sản không đủ số lượng, chất lượng.

Việc chuyển giao công nghệ trong sản xuất theo quy trình, tiêu chuẩn hàng hóa xuất khẩu, có thương hiệu Việt đang là nhu cầu cấp bách. Điều đó giúp người lao động, nông dân ổn định cuộc sống, đồng thời thay đổi nhận thức về sản xuất hàng hóa tập trung, nâng cao chất lượng, năng suất và xây dựng sản phẩm có thương hiệu.

Các doanh nghiệp NVNONN có thể hợp tác, kết nối doanh nghiệp nước ngoài với các doanh nghiệp thành phố về công nghệ, tài chính cho các quy trình sản xuất hàng hóa. Từ thành phố tạo sự kết nối tiếp với các doanh nghiệp địa phương, nông dân như vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ, Tây Nguyên…,  tạo ra các sản phẩm xuất khẩu và tiêu thụ nội địa. Đặc biệt trong nông nghiệp, có thể phối hợp xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung, các quy trình sản xuất, thu hoạch, kho bảo quản, hệ thống sơ chế và sản xuất thành phẩm có thể xuất khẩu vào các thị trường đòi hỏi cao như Mỹ, EU…

Thứ ba, góp ý, tư vấn cho Thành phố trong các chính sách kinh tế, các dự án.

Các doanh nghiệp NVNONN trực tiếp hoạt động tại nước ngoài cần am hiểu các chính sách kinh doanh, chính sách thuế, hải quan, sử dụng tài chính, cơ chế hỗ trợ của chính quyền nước sở tại cho doanh nghiệp cũng như quản lý doanh nghiệp, đào tạo, sử dụng lao động… Những kinh nghiệm, kiến thức thực tế của nhiều nước sẽ rất hữu ích cho đất nước, cho TP Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới và phát triển. Đặc biệt, doanh nghiệp NVNONN có thể làm cầu nối, hỗ trợ Thành phố kết nghĩa, hợp tác với các thành phố nước ngoài nhằm tạo khung pháp lý và điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp TP Hồ Chí Minh vươn ra thế giới cũng như đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho Thành phố.

Thứ tư, hợp tác giúp doanh nhân kiều bào trẻ gắn bó với đất nước.

Hiện nay rất nhiều doanh nhân kiều bào trẻ được học tập, đào tạo bài bản, trở thành các doanh nhân trí thức thành đạt ở nước ngoài, nhưng họ lại thiếu gắn bó,  hiểu biết về văn hóa kinh doanh Việt Nam, thiếu thực tế kinh doanh tại Việt Nam, vì vậy tình cảm, cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp trong nước rất hạn chế.

Thành phố cần có cơ chế, chính sách và môi trường thu hút và giúp cho các doanh nhân kiều bào trẻ tự tin hơn, phát huy hơn thế mạnh của mình để hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam. Có thể kết hợp với các doanh nghiệp NVNONN tổ chức cho doanh nhân kiều bào trẻ trở về tham quan, đào tạo ngắn hạn, tìm hiểu môi trường kinh doanh, thực tế tại các cơ sở sản xuất, giao lưu với các chính khách, các doanh nghiệp thành đạt trong nước... Đầu tư cho thế hệ doanh nghiệp kiều bào trẻ hướng về đất nước luôn là mong muốn của các doanh nhân VNONN, cũng như tạo nền tảng lâu dài góp phần cho sự phát triển bền vững của Thành phố.

Có thể nói tiềm năng của các doanh nghiệp NVNONN giúp cho sự phát triển của TP Hồ Chí Minh và đất nước là rất lớn, nhưng chưa được khai thác hiệu quả. Thành phố nên chủ động tiên phong trong sử dụng và khai thác các tiềm năng đó với những chiến lược trung, dài hạn. Hãy chuyển từ tư duy chỉ thu hút nguồn tiềm năng đã có của doanh nghiệp NVNONN về trong nước hay khai thác ngắn hạn sang tư duy chủ động cùng hợp tác với các doanh nghiệp NVNONN để vươn ra thế giới.

TS. Hoàng Xuân Bình

Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Ba Lan